Παρουσίαση τεκμηρίων: μνήμες κατοχής

΄Eνα μεγάλο και σοβαρό κομμάτι τής Ιστορίας τής πόλης μας, που ακόμη καί σήμερα έχει σημασία, είναι και η περίοδος τής Γερμανικής Κατοχής. Σας προσκαλούμε, λοιπόν, να γνωρίσετε μερικά της κομμάτια και μέσα από αυτά να γνωρίσετε περισσότερο την πόλη μας: την Πέμπτη 13 Μαρτίου 2014, στις 6.30μ.μ. στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Aγ. Μηνά 13, όπου αρχίζει η παρουσίαση τεκμηρίων «Μνήμες Κατοχής», με πυρήνα ένα κομμάτι τής συλλογής μου για την Θεσσαλονίκη για την περίοδο αυτή.

Τα τεκμήρια είναι έγγραφα σχετικά με δοσίλογους, πλουτίσαντες επί κατοχής, κατοχικές αγοραπωλησίες, δράσεις συνεργατών των Γερμανών, τάγματα ασφαλείας, διώξεις, κατά των εβραίων, κατασχέσεις ακινήτων, συσσίτια, δελτία τροφίμων, φόρους, εκτελέσεις, στρατόπεδα, εκκλησιαστικά, σωματεία, ζημίες εκ του πολέμου, ξενοδοχεία, ταβέρνες, βομβαρδισμούς, εκπαίδευση, μετακινήσεις, απελάσεις και άλλα θέματα από την καθημερινότητα της Κατοχής. Οι επισκέπτες θα μπορούν να φυλλομετρούν 14 τόμους-ντοσιέ με τα σχετικά έγγραφα. Τα τεκμήρια αυτά διασώθηκαν παρά τα εβδομήντα χρόνια που πέρασαν και τη λήθη που επικράτησε.

Η παρουσίαση συμπληρώνεται με επιλογές από ανέκδοτη συλλογή φωτογραφιών που ανήκει στο Εβραϊκό Μουσείο και απεικονίζει οικογένειες του συνοικισμού Μπαρόν Χιρς, του πρώτου που εκκενώθηκε από τους Γερμανούς στις 15 Μαρτίου 1943, και οι κάτοικοί του μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς. Φοιτητές από το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Α.Π.Θ. μελέτησαν το υλικό της παρουσίασης και παρεμβαίνουν με πρωτότυπο εικαστικό σχόλιο, που αποτελεί τμήμα της.

Το Μουσείο αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη δυνατότητα που δίδεται στον επισκέπτη να σχηματίσει ο ίδιος εικόνα των γεγονότων της μικροϊστορίας μέσα από τα τεκμήρια, χωρίς τη μεσολάβηση του ιστοριογράφου. Ανεξάρτητα από τη γνώση που προσπορίζει ο επισκέπτης, είναι αναντικατάστατη η αίσθηση που αποκτά από τα πρωτότυπα τεκμήρια (ακόμη και τα πιο «ανώδυνα», όπως τα χαρτόσημα, τα ένσημα και τα δελτία ταυτοτήτων της εποχής). Ταυτόχρονα, ο πλούτος και το εύρος του υλικού, το οποίο συνέλεξα με πολυετή προσπάθεια, έρευνα αλλά και αρκετό κόπο, επιτρέπει μία φρέσκια προσέγγιση στην ιστορία της Κατοχής και των όσων επακολούθησαν. Για παράδειγμα, το πολυγραφημένο συμβόλαιο για την κατάδοση εβραϊκών καταστημάτων δίνει μια νέα διάσταση σε όσα θεωρούνταν μέχρι τώρα ως τετελεσμένα και λησμονημένα και άλλα βέβαια πολλά.